Saçlı deride, mikroskopik mantarların sebep olduğu bir hastalık. Favus veya kel hastalığı veya saçkıran da denir. Hastalığın sebep olan mantarlar kıl diplerinde çanakçık şeklinde arızalara yol açar. Kılsız deri üzerinde de yuvarlak, kırmızı, pullu lekeler görülebilir. Tırnaklarada bulaşabilir. Kellik çok bulaşıcıdır. Şapka, tarak vb. ile bulaşır. Sıcak memleketlerde sık rastlanır. Hastalığa çocukluk çağında yakalanılır, ömür boyu sürebilir.

Teşhis için saçın mikroskop altında muayenesi ve kültürü yapılır. Ayrıca Wood lambası (mor ötesi ışın kaynağı) hastalıklı bölgelere yeşil fluoresans verir. Bu şekilde en ufak hastalık noktaları bile görülebilir. Tedavide, mantar öldürücü ilâçlar hasta bölgeye en az altı hafta süreyle sürülmelidir. Bu hastalık, ergenliğe erişmiş olanlara bulaşmamaktadır. Dolayısıyla başında kellik bulunan yetişkin bir kimse görüldüğünde, hastalığa çocukluk çağında yakalanmış demektir. Hastalık ilerleyip de saçlı deriyi atrofik (körelmiş) bir hâle getirdiğinde artık o bölgeden kıl çıkması söz konusu değildir.

Hastanın tecrit edilmesi gerekir. Tedaviden sonra, 15 gün ara ile yapılan tahlilde hastalığın sebebi görülmez ise, hasta herkes ile temas edebilir. Tedavisinde bakteri çldürücü ilâçlar ve iyot çözeltisi veya benzeri çözeltiler kullanılır. Saçların sıfır numara traş edilmesi gerekir. Tedaviden 2-6 ay sonra saçlar tekrar çıkar.

Kellik hastalığı memleketimiz için büyük önemi olan bir hastalıktır. Köylerimizin ekseriyetinde, bol miktarda bu hastalığa yakalanmış yetişkinler ve çocuklar vardır. Temizliğe son derece dikkat etmek, başkalarının eşyalarını rastgele kullanmamak korunmada önemlidir.

Yağlı derisi ve vitamin eksikliği olan kimselerin de saçları dökülür. Kalitesiz sabunlar da saç dökülmesine sebeptir. Sinir bozukluğu ve aşırı yorgunluk saç kıran denilen hastalığın meydana gelmesine sebep olur.